Ostatni dzwonek. Opuszczona szkoła na podkarpackiej wsi.

Wrzesień- miesiąc, kiedy świat zaczyna mienić się złotem, brązem i czerwienią, kiedy czujemy już ostatnie powiewy lata. Dla niektórych to miesiąc uwalniający od nadmiernych upałów, jeszcze dla innych kolejny, okropny czas, bowiem trzeba wracać do szkoły. Dzieci niezbyt cieszą się na pierwszego września, najchętniej odwlokłyby ten czas na jakiś bliżej nieokreślony termin. A co by było, gdyby któregoś 1 września przyszły, a w środku nie było nikogo? Albo gdyby ktoś im powiedział, że szkoły już nie?
W pewnej podkarpackiej wsi tak właśnie im powiedziano - szkoły nie będzie, zamknęli. Zamknęli i to bardzo dokładnie - ciężko było się nam dostać do środka. Mimo tego, że znajduje się ona we wsi liczącej zapewne mniej niż 200 mieszkańców i mimo tego, że szkoła nie działa już od dobrych kilku lat sołtys danej wsi jak i okoliczni dbają o to, aby budynek trwał wciąż w dobrym stanie. Po kilku nieudanych próbach dostania się do środka wpadła mi do głowy myśl - może by odszukać sołtysa, skoro tutaj już jestem i poprosić o możliwość zwiedzenia i sfotografowania szkoły? Szybko to, co wymyśliłam szybko zaczęłam realizować. Przez to, że domy są bardzo słabo ponumerowane (czasami i wcale) odnalezienie go nie było wcale takie proste. Błądzenie po okolicy sporo zajęło, czasu poszukiwania dodała nam także pewna staruszka, która uznała, że niebywale śmiesznym będzie zrobić nam żart, który dotyczył sołtysa - nie wskazała jego domu, tylko pewnego mężczyznę, który akurat jechał na rowerze i bardzo wątpliwym było (wnioskując po jego slalomie na drodze i czerwonej, acz uśmiechniętej twarzy) aby nim był. Jednak to wieś, tutaj wszystko może się zdarzyć, więc produkuję się. Odpowiedź była taka: "fajnie, ale ja nie sołtys", czego mogłam się spodziewać. Plusem tego było to, że ten mężczyzna podał już dokładną drogę do domu sołtysa.
Sołtys zgodził się bez zastanowienia i co więcej, okazał się niesamowicie miłą i ciepła osobą. Co prawda chodził za mną krok w krok, za to opowiedział mi historię tego miejsca, każdego pomieszczenia a nawet sali. Zdziwieniem dla mnie było to, że chętnie wprowadził mnie na strych - rzadko się to zdarza w takich sytuacjach. Strych okazał się być najciekawszym miejscem: znajduje się tutaj wiele przedmiotów z różnych okresów, to jak wycieczka po małym muzeum szkolnictwa i historii. Zdjęci, które wykonałam chyba najlepiej to oddadzą.
Co do historii szkoły znalazłam o niej kilka wzmianek w opracowaniu historii pewnej miejscowości autorstwa S. Kardysia z 1995 roku. Szkoła, którą możemy odwiedzić w obecnym miejscu zaczęła działać najprawdopodobniej w latach 20-tych, chociaż znalazłam źródła, które mówiąc nawet o latach zaraz po 1900 roku. W latach 20 XX wieku w szkole żaden z nauczyciel nie zagrzał długo - problemem był brak mieszkań dla nauczycieli w pobliżu oraz fakt, że nie było pomieszczeń, w których nauka mogłaby odbywać się w miarę normalnych warunkach. Mimo tego końcówka lat 20-tych była dla szkoły najlepszym okresem, bowiem wtedy działało aż 8 klas klas podstawówki! To naprawdę wiele w porównaniu z tym, co działo się potem. Ważnym wydarzeniem było stworzenie dywanika asfaltowego w okolicy szkoły w 1990 roku. Skończyły się także problemy komunikacyjne z dotarciem do szkoły. Co więcej, w dniu 4 września 1994 roku oddano całkiem nowy budynek szkolny! Brzmi z pozoru idealnie, można by rzec, że w związku ze szkoła działo się wiele. Niestety, tylko na zewnątrz - w środku dzieci było coraz mniej, był moment, kiedy funkcjonowały tylko trzy małe klasy. W 2009 roku szkołę całkowicie zamknięto.
Sołtys jest przepełniony żalem, jeśli chodzi o budynek szkoły. Mówił o tym, że zarówno on, jak i mieszkańcy wsi starali się o wybudowanie nowej szkoły, czynnie uczestniczyli w całym tym procesie wznoszenia nowego budynku. Mówił, że wcześniej warunki były naprawdę złe i wskazał przy tym budynek, który wyglądał jak mała, bardzo ciasna chatka mieszkalna (potem znajdowało się tam pomieszczenie, w którym dziec mogły zrobić sobie herbatę, odgrzać jakiś posiłek itp.). Żal mu tego miejsca i widać, że bardzo stara się, aby utrzymać jego dobry stan. Nie jest to człowiek młody a mimo tego pielęgnuje to miejsce i walczy, aby coś tutaj się działo, żeby ktoś wykorzystał to miejsce. Wypowiedział się niezbyt pochlebnie o jednym radcy, przez którego to szkoły już nie ma i dzięki jemu "świetnemu" pomysłowi o przeniesieniu szkoły. Przez to wieś jest przepełniona przez osoby starsze, nie widać na ulicach dzieci, mają niezbyt blisko do szkoły i problemy komunikacyjne powróciły - to miejsce, które jest w pewnym sensie odcięte od reszty świata. Dlatego ważne, aby to miejsce, w które włożono tak wiele trudu, aby dzieciom było w końcu dobrze mogło znowu zacząć żyć. Na to pojawiła się szansa.
Sołtys walczy od jakiegoś czasu o to, aby ta szansa stała się prawdą, a nie ciągłą, pusta tajemnicą. Podpisano już nawet umowę ze Stowarzyszeniem "Otwórzmy przed nimi świat" dotyczące bezpłatnego użyczenia budynku temu stowarzyszeniu. Celem jest utworzenie Warsztatów terapii Zajęciowej. Umowę podpisano na początku lipca, ja byłam tam pod koniec lipca, kiedy zaczęli już ściągać tablice, czyścić pomieszczenia. Sołtys się cieszy, że coś w końcu się stanie, coś dobrego. Oby tak było i tego życzę temu budynkowi. na pewno kiedyś tam wrócę aby sprawdzić, czy dawna szkoła tętni życiem i nadzieją, czy powoli umiera wraz ze wsią...Mam nadzieję, że to ostatnie nie będzie prawdą.

PS. Znienawidzonym przedmiotem sołtysa była matematyka, tak jak i moim co sprawiło, że rozmawiało się nam jeszcze lepiej - taka więź się między nami utworzyła, więź niematematyczna ;)